Имајќи ја во предвид лошата социјална положба на работничките и работниците и во Република Северна Македонија, која најпрво се одразува на ниските плати и лошите услови за работа, ДОНЕСУВАМЕ:

ДЕКЛАРАЦИЈА ЗА ПЛАТА ЗА ЖИВОТ

Уставот на Република Македонија, во членовите 1, 8, 32, 34, 35, 37, 40, 41 и 42, вели дека ние сме земја заснована на владеење на правото и социјална правда и дека човечкото достоинство е неприкосновено. Наведено е дека секој има право на сопствен  развој, почитување на достоинството на нивната личност на работа, правичен надоместок за работа, право на одмор, право на здравствено и пензиско осигурување, право на социјална сигурност и социјална правичност.
Работниците имаат право на здружување во разни сојузи (домашни и меѓународни) за остварување на своите социјални права. Наведено е дека Државата обрнува особено внимание на семејствата и издржување на децата, а истата ќе спроведува  хумана политика за економски и социјален развој.

Република Северна Македонија со децении е земја во која реалноста не е во согласност со горенаведените одредби со највисокиот акт на една држава, Уставот.

Македонија е земја на евтина работна сила, толку евтина што минималната плата, која е реалност за голем број работници, ги држи луѓето во состојба на заложништво и постојана сиромаштија. Законот за работни односи наложува утврдувањето на минималната цена на трудот, меѓу другото, да се заснова на егзистенцијалните и социјалните потреби на работникот и неговото семејство изразени преку вредноста на минималната потрошувачка кошница. Спротивно на утврденото мислење, минималната потрошувачка кошница не го изразува минималното задоволување на основните потреби, туку ја изразува вредноста на потрошувачката на 30% од најсиромашните домаќинства во нашето општество. Со други зборови, минималната потрошувачка кошничка значително ги потценува реалните трошоци за достоен живот. Залагањето за заработка (плата) што ги покрива трошоците од минималната потрошувачка кошница значи залагање за сиромаштијата на работничките и работниците.

Живеењето од приходот остварен од нашата работа и нашиот труд е наше право и е основен човечен стандард. Но, да си вработен во Македонија,  не значи и да не си сиромашен. Економскиот и социјалниот статус на населението со децении опаѓа до тој степен што голем број луѓе, за да ги прехранат своите семејства, се принудени да работат на едно или повеќе дополнителни работни места. И тоа без можност за одмор за време на викендите или користење на законски определен годишен одмор, што дополнително го загрозува здравјето и безбедноста на работниците. Ситуацијата дополнително ја влошуваат високите цени на прехранбените производи, режиските трошоци, зголемените трошоци на образовниот систем и растот на трошоците за здравствена заштита кои ги плаќаме од сопствениот џеб. Уривањето на стандардите на населението драстично влијае на можноста и квалитетот на учество во социјално-општествениот живот.

Истовремено, државата води политика за привлекување на странски инвестиции каде работната сила е промовирана како висококвалификувана, но евтина работна сила, продавајќи ја нашата сиромаштија како компаративна предност во привлекувањето директни странски инвеститори Парите на Македонските граѓаните, од дрќавниот буџет, изобилно се користат за субвенционирање на странски приватни компании кои преку нашата политика на субвенционирање со средства од граѓаните се заработуваат огромни профити далеку од границите на нашата земја.

За да се смени оваа состојба ни требаат плати со кои нема да преживуваме, туку плати  за да живееме.

Согласно меѓународно прифатените критериуми, пресметката на платата за живот треба да се заснова на реалните трошоци за достоинствен живот и да ги покрива основните потреби на работниците и нивните семејства: храна, облека, домување, јавен превоз, трошоци за комунални услуги и телекомуникации, образование, здравствена заштита, слободно време и култура, вклучувајќи ги и дискреционите приходи, т.е. можност за заштеда до 10% од платата. Платата за живот треба да се исплаќа за работа извршена во редовно работно време и не вклучува додатоци и надоместоци за прекувремена работа, работа за празник, во недела, бонуси и топли оброци.

Правото на плата за живот е признаено како човеково право во Универзалната декларација за човекови права на Обединетите нации, Меѓународните Трудови стандарди, Европската социјална повелба на Советот на Европа и бројни други меѓународни документи ратификувани од страна на Република Македонија.

Ние, потписниците на оваа Декларација, веруваме дека:

• Децениската економска политика на Република Северна Македонија не е прифатлива бидејќи се заснова на поттикнување на растот на конкурентноста и исклучиво на интересите на светскиот капитал на сметка на животниот стандард на работниците и нивните семејства;
• Актуелната минимална плата – која треба да биде исклучок, но стана правило – не ги обезбедува минималните егзистенцијални и социјални потреби на вработените и нивните семејства;
• Аргументираните ставови на синдикатите и здруженијата, како организации кои ги застапуваат интересите на работниците, не се доволно почитувани од претставниците на владата и претставниците на приватниот сектор, но и во рамките на Националниот социјално-економски совет;
• Меѓународните компании, кои имаат монопол на светскиот пазар, остваруваат огромни профити искористувајќи ја недоволно платената работна сила во Македонија и во регионот;
• Официјалните статистички параметри, како што е синдикалната потрошувачка кошница, не се адекватен индикатор или категорија  кој пресликува достоинствен животен стандард.

Затоа ние, потписниците на оваа Декларација, повикуваме на:

• Заштита на човековото право на плата за живот, бидејќи на работниците во Македонија  им требаат плати што ќе им овозможат да имаат достоинствен живот;
• Воведување на категоријата плата за живот како индикатор за нивото на достоинствен живот во официјалната статистика;
• Воведување на категоријата на плата за живот во Законот за работни односи со цел усогласување на минималната цена на трудот со реалните трошоци за живот и потребите на работничките и работниците ;
• Почитување на синдикалните позиции и барања при донесување законски решенија од областа на турдовите политики;
• Превземање на јавни, конкретни и мерливи чекори од страна на меѓународните компании кои произведуваат во нашата земја, за да се обезбеди исплата на плата доволна за живот во нивниот  ланец на производство. И тоа  обезбедување на фер цени за нивните добавувачи и подизведувачи, во утврдена разумна временска рамка;
• Запирање на “Трката до дното” како се наоѓа нашата земја натпреварувајки се во конкуренција со другите земји во регионот во намалувањето на работничките и социјалните права за да се привлече странски капитал;
• Донесување на социјален пакт, како и донесување стратегија за економски развој која ќе го нагласи достоинствениот живот на работниците, еколошката и социјалната одржливост.

Ние, потписниците на оваа Декларација, ќе се бориме со сите легитимни и законски средства за остварување на плата за живот како основен општествен стандард и показател за општествениот напредок на Република Северна Македонија во целина.

Потписници:

Декларацијата можете да ја потпишете преку линкот.
Доколку имате проблеми при потпишувањето или практикувате да потпишувате преку електронска адреса, Ве молиме контактирајте не преку телефонскиот број: 075 316 107.

EN:

Bearing in mind the low social status of the workers in the Republic of North Macedonia, which is primarily reflected in the low wages and poor working conditions, WE DECREE:

A LIVING WAGE DECLARATION

The Constitution of the Republic of Macedonia, in Articles 1, 8, 32, 34, 35, 37, 40, 41 and 42, states that we are a country based on the rule of law and social justice and that human dignity is inviolable. It is stated that everyone has the right to their own development, respect for the dignity of their person at work, fair compensation for work, the right to rest, the right to health and pension insurance, the right to social security and social fairness. The workers have the right to join various unions (domestic and international) to exercise their social rights. It is stated that the State pays particular attention to families and child support, and it will implement a humane policy for economic and social development.

For decades, the Republic of North Macedonia has been a country in which the reality is not in accordance with the above-stated provisions of the highest act of a state, the Constitution.

Macedonia is a country of cheap labour, so cheap that the minimum wage, which is a reality for a large number of workers, keeps the people in a state of captivity and constant poverty. The Law on Labour Relations imposes that the determination of the minimum labour price, among other things, should be based on the existential and social needs of the workers and their families expressed through the value of the minimum consumer basket. Contrary to established opinion, the minimum consumer basket does not express the minimum satisfaction of basic needs but represents the value of consumption of 30% of the poorest households in our society. In other words, the minimum consumer basket significantly underestimates the actual costs of a decent life. Advocating for a salary that covers the costs of the minimum consumer basket means advocating for the poverty of the workers.

To live from the income generated from our work and our labour is our right and is a basic human standard. But being employed in North Macedonia does not necessarily mean that you are not poor. The economic and social status of the population has been declining for decades to such an extent that a large number of people, in order to feed their families, are forced to have one or more additional jobs. That is ongoing, and the workers do not have any possibility to rest during the weekends or to use the legally determined annual leave, which further endangers the health and the safety of the workers. The situation is additionally worsened by high food prices, utilities, rising costs of the education system and the growth of out-of-pocket health care costs. The collapse of population standards drastically affects the possibility and quality of participation in social life.

At the same time, the state leads a policy to attract foreign investments by promoting the labour force as highly skilled and cheap, selling our poverty as a comparative advantage in attracting direct foreign investors. Macedonian citizens’ money from the state budget is abundantly used to subsidize foreign private companies that, through our policy of subsidizing by using citizen’s funds, earn huge profits far from the borders of our country.

To change this situation, we need wages that are not only for survival but for a normal life.

According to internationally accepted criteria, the calculation of the living wage should be based on the real costs for a decent life and cover the basic needs of workers and their families: food, clothing, housing, public transport, utility and telecommunication costs, education, healthcare, leisure and culture, including discretionary income, i.e. possibility to save up to 10% of the salary. The living wage should be paid for work performed during regular working hours and does not include wage supplements and allowances for overtime, holiday work, Sunday work, bonuses and hot meals.

The right to a living wage is recognized as a human right in the Universal Declaration of Human Rights of the United Nations, the International Labour Standards, the European Social Charter of the Council of Europe and numerous other international documents ratified by the Republic of Macedonia.

We, the signatories of the Declaration, believe that:

• The decade-long economic policy of the Republic of North Macedonia is not acceptable because it is based on encouraging the growth of competitiveness and exclusively on the interests of the world capital at the expense of the living standards of the workers and their families;
• The current minimum wage – which should be an exception, but has become the rule – does not satisfy the minimum subsistence and social needs of the employees and their families;
• The well-argued positions of unions and associations, as organizations that represent the interests of workers, are not sufficiently respected by the government and businesses sector representatives, but also not properly esteemed within the National Social-Economic Council;
• The international companies, which have a monopoly on the world market, make huge profits by exploiting the underpaid labour force in North Macedonia and the region;
• The official statistical parameters, such as unions’ consumer basket, are not using adequate methodology as an indicator or category that reflects a decent standard of living.

That is why we, the signatories of this Declaration, call for:

• Respecting and protecting the importance of a living wage as a human right for workers in North Macedonia because Macedonian workers deserve wages that will allow them to have a decent life;
• Introducing the living wage category as a fundamental parameter (indicator) to measure the decency of life within the official national statistics; 
• Introduction of the living wage category in the Law on Labor Relations in order to harmonise the minimum price of labour with the real costs of living and the needs of the workers;
• Respect for trade union positions and requirements when adopting legal solutions in labour-related state policies;
• International companies sourcing from North Macedonia to undertake public, concrete and measurable steps and to ensure the payment of a living wage for workers along the entire supply chain; At the same time to apply fair prices in their business relationships with their suppliers and subcontractors, in a determined reasonable time frame; 
• Stopping the “Race to the bottom” approach by which our country competes with other countries in the region in reducing labor and social rights to attract foreign capital;
• Adoption of a social pact, as well as the adoption of a strategy for economic development that will enable decent life for workers, and environmental and social sustainability.

We, the signatories of this Declaration, will fight with all legitimate and legal means to achieve a living wage as a basic social standard and an indicator of the social progress of the Republic of North Macedonia as a whole.

Signatories:

You can sign the declaration via the link. If you have any problems while signing it or you prefer signing via electronic address, please contact us at the phone number: 075 316 107